Emeklilik konusunda bütün hesaplar ilk kez sigortalı olunan tarihe endekslidir. İlk kez uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak çalışılmaya başlanan tarihe göre emeklilik koşulları belirlenir. Belirlenen koşullar yaş, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısıdır. Bu üç koşul birlikte sağlandığı gün emekli aylığına hak kazanılır. Ancak bazı özel durumlarda istisnalar söz konusudur.
YAŞ VE PRİM ÖNEMLİ
Bir kişi emekli olmak için ilk kez sigortalı olduğu tarihten sonra prim ödesin ödemesin, yani çalışsın veya çalışmasın belirli bir sigortalılık süresini doldurmak zorundadır. Sigortalılık süresi kişi çalışsa da, çalışmasa da işlemektedir. Ancak prim ödeme gün sayısı sigortalılık süresi içerisindeki aktif çalışma günleridir. Yani çalışılmayan günler, prim ödeme gün sayısına eklenmez. Bunun yanında bir de yaş şartı bulunmaktadır. Kişi ilk kez sigortalı olduğu tarihten itibaren işlemeye başlayan sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını sağlamış olsa bile aylık bağlatmak için yaş şartını da sağlamalıdır.
ÖZEL ŞARTLAR
Emeklilik konusunda bazı gruplara tanınan istisnalar söz konusudur. Malullüğü sağlık kurulu raporu ile tespit edilenler, yıpranma payı uygulanan mesleklerde istihdam edilenler daha erken emekli olabilirler. Bu iki grup kadar yaygın olmasa da, emeklilik konusunda istisnaya tabi olan bir diğer grup ise 'erken yaşlanan'lardır. Tıp literatüründe 'Progeria' olarak isimlendirilen, halk arasında ise erken yaşlanma olarak bilinen hastalığa tutulanlar, ilk kez sigortalı oldukları tarihteki şartlara göre değil, kanunda özel olarak belirtilen şartlara göre emekli olurlar.
Ömrü kısaltıyor
Erken yaşlanma hastalığına tutulan bir kişinin emekli olabilmesi için en az 15 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Progeria hastalığında zeka geriliği veya ilerlememesi gibi bir durum söz konusu değildir. Erken yaşlanan kişiler tıpkı diğer insanlar gibi düşünsel fonksiyonları yerine getirebilmektedirler. Ancak hastalığa tutulan kişiler erken yaşlandıkları için 10 - 12 yaşlarında 70 yaşlarında bir görünüme sahip olmaktadırlar ve ömür süresi kısalmaktadır.
Kıdem tazminatı hakkı
ERKEN yaşlanma hastalığı nedeniyle emeklilik hakkı kazanan ve işinden ayrılıp emekli aylığı bağlatan kişiler kıdem tazminatına da hak kazanırlar. Yani bu hastalık nedeniyle erken emekli olan ve emeklilik nedeniyle işinden ayrılan bir kişi işverenden kıdem tazminatını da alabilecektir.
Emekliliği kolay değil
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulu'nca erken yaşlandığı tespit edilen sigortalılar, 55 yaşını doldurmaları ve 5.400 gün prim ödemeleri şartıyla emekli olabilirler. Genetik ve nadir görünen bir hastalık olan Progeria dolayısıyla erken emekli olabilmek için bu durumun SGK sağlık kurulunca tespit edilmesi şarttır. Progeria genellikle ömrü kısaltan bir hastalık olduğu için bu hastalığa tutulanların bu nedenle emekli olmaları çok kolay değildir.