Prim Sorgulama

Başbakan Binali Yıldırım, Bakanlar Kurulu sonrası bayramlardan önce emeklilere 1000 TL ikramiye verileceğini açıkladı. Karara sevinen emekli vatandaşlar, kimlerin emekli ikramiyesinden yararlanabileceğini araştırmaya başladı. Ölüm aylığı alan vatandaşlar 1000 TL'lik ikramiyeden yararlanabilecek mi? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı konuyla ilgili yazılı açıklama yaptı. Bakanlıktan yapılan açıklamada ölüm aylığı alanlar dahil olmak üzere ikramiye verilecek. Ancak ölüm aylığı alan vatandaşlar maaştaki hissesi oranında pay alacak. Peki, 'hissesi oranında pay alacak' ifadesi ne anlama geliyor? İşte detaylar...

Başbakan Yıldırım, Bakanlar Kurulu sonrası yaptığı açıklamada, emeklilere Ramazan Bayramı öncesi bin TL, Kurban Bayramı öncesi bin TL ikramiye verileceğini açıklamıştı. Buna göre emekliler her yıl 2 bin TL ikramiye almış olacak. Başbakan Yıldırım'ın açıklamaları emekli vatandaşlarda sevinç yaratırken, hangi vatandaşların bu ikramiyeden yararlanacağı sorusu merak edilmeye başlandı.

Türkiye'de memur ve işçi emeklilerinin yanı sıra, Bağkur emeklileri, ölüm aylığı alanlar, şehit yakını, gaziler ile malullüğü aylığı alan er-erbaşlar bulunuyor.

KİMLER İKRAMİYE ALABİLECEK?

Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Emeklilere Ramazan ve Kurban Bayramlarında 1.000 TL emekli ikramiyesi ödenecektir. İkramiye ödemesi dosya bazlı olacağından emeklinin kendisine 1.000 TL ödenecek, ölüm aylığı alan hak sahiplerine aylık hisseleri oranında, iş kazası meslek hastalığından dolayı gelir alanlara ise iş göremezlik derecesi oranında ödeme yapılacaktır." denildi.

Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nda yer alan bilgilere göre, Sosyal Güvenlik Kurumundan emekli aylığı alan;

SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı emeklileri,

Şehit yakını ve gaziler,

Vazife ve harp malullüğü aylığı alan er-erbaşlar,

Geçici köy korucuları,

Şeref aylığı sahipleri,

Şampiyon sporcular,

Kore, Kıbrıs ve İstiklal Savaşı gazileri

Terörden zarar görmesi nedeniyle aylık bağlanan siviller

ile bunlardan hayatını kaybedenlerin hak sahipleri ikramiye alacak.

HİSSESİ KADAR PAY ALACAK NE ANLAMA GELİYOR?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın açıklamasında, 'ölüm aylığı alanlar hissesi kadar ikramiyeden yararlanabilecek' ibaresi dikkat çekiyor. Peki bu madde ne anlama geliyor?

Ölüm aylığından, vefat eden sigortalının eşi, çocukları ve bazı şartlara göre de anne ve babası yararlanabiliyor. Ölüm aylığı, bunu almaya hak kazanan eş ve çocuklar arasında maaş bölünerek dağıtılıyor. Burada büyük payın büyüğü eşe veriliyor. Çocuklar ise birbiriyle eşit şekilde maaştan pay alıyor.

İşte bayram ikramiyesi olan bin lira da bu oranlara göre pay edilecek. Ölüm aylığı alan kişi maaştaki pay oranı neyse, bin liralık emekli ikramiyesinden de o oranda yararlanabilecek.

ÖLÜM AYLIĞI ALMANIN ŞARTLARI

İster erkek olsun ister kadın; eşin, ölüm aylığı alabilmesi için sigortalının vefat ettiği tarihte yasal evlilik bağı bulunması gerekiyor. Dul eşin yeniden evlenmesi halinde ise ölüm aylığı kesiliyor.

Çocukların ölüm aylığından yararlanması için öğrenim görmemeleri halinde 18, orta öğrenim görmeleri halinde 20, yükseköğrenim görmeleri halinde 25 yaşını doldurmamış olmaları gerekiyor. Kız çocukları ise yaş ve öğrenim sınırı olmaksızın; evli olmamaları, sigortalı çalışmamaları, herhangi bir gelirlerinin olmaması şartıyla ölüm aylığı hakkından yararlanabiliyor.

ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI'NIN KONU İLE İLGİLİ HÜKÜMLERİ

MADDE 34- Ölen sigortalının 33 üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının; a) (Değiik: 17/4/2008-5754/21 md.) Dul eşine % 50'si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75'i, b) (Değiik: 17/4/2008-5754/21 md.) Bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;

1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,

2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malül olduğu anlaşılanların veya,

3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine % 25'i

c) (b) bendinde belirtilen çocuklardan sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında evlilik bağı bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi bulunmayanların her birine % 50'si,

d) (Değiik: 17/4/2008-5754/21 md.) Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam % 25'i oranında; ana ve

babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam % 25'i, oranında aylık bağlanır.

Sigortalı tarafından evlat edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan yukarıda belirtilen esaslara göre yararlanır. Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.

MADDE 60 - (1) Ölüm aylığı, Kanunun 32 nci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen durumda iken ölen sigortalının;

a) Ölüm tarihinde sigortalı ile yasal evlilik bağı bulunan eşine,

b) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentlerine tabi olarak işkazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortasına göre çalışmaları hariç Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;

1) 18 yaşını, ortaöğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmayan erkek çocuklarına,

2) Evli olup olmadığına bakılmaksızın, Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az %60 oranında yitirdiği tespit edilen çocuklarına,

3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kız çocuklarına,

c) Aylıkta hak sahibi eş ve çocuklardan;

1) Artan hissenin bulunması halinde, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babasına,

2) Artan hisseye bakılmaksızın, bu bendin bir numaralı alt bendindeki şartları taşıyan ve 65 yaşın üstünde olan ana ve babasına, Kanunun 34 üncü maddesindeki esaslar dahilinde ölüm aylığı bağlanır. (2) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilmesi için ölen sigortalının genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur. Ölüm aylığı prim borçlarının ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren başlar.

3) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentlerinden birden fazlasına tabi olarak çalışmış olan sigortalıların hak sahiplerinin aylıkları, sigortalının en son tabi olduğu sigortalılık hali esas alınarak bağlanır. Son sigortalılık haline göre ölüm aylığı bağlanamaması durumunda diğer sigortalılık hallerindeki hizmetlerine göre ayrı ayrı değerlendirme yapılarak, aylığa hak kazanacağı sigortalılık hali esas alınarak aylık bağlanır.

4) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan harp malüllüğü, 3/11/1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkındaki Kanuna ve 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununa göre vazife malüllüğü aylığı bağlanmış veya bağlanmasına hak kazanmış olanlardan ölenlerin anne ve babalarına herhangi bir şart aranmaksızın aylık bağlanır. Bağlanacak bu aylık, diğer dul ve yetimlere bağlanacak aylığın oranını etkilemez ve bu kapsamda bağlanan aylıklar en geç ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ay içinde Hazineden tahsil edilir.