Devlet memurunun veya emekli devlet memurunun vefatında mirası reddeden hak sahiplerine aylık bağlanır mı?
Vefat edenin borçlarını üstlenmemek için Mirası reddeden bir hak sahibi, emekli aylığından mahrum kalmaz.
Görevdeki Devlet memurunun veya emekli devlet memurunun vefatında mirası reddeden hak sahiplerine aylık bağlanır mı?
Vefat eden memurun dul yetimlerine sosyal güvenlik kapsamında hak sahibi olarak aylık bağlanmaktadır.
Ancak, hak sahipleri bazı durumlarda vefat edenin borçlarının kendi üzerlerine geçmemesini düşünerek reddi miras talebinde bulunabilmektedirler.
Peki reddi miras yolunu seçen hak sahiplerine sosyal güvenlik hukuku kapsamında hak sahipliği bağlanması açısından bir engel teşkil etmekte midir?
Aylık bağlanmasında hak sahiplerinin taşıması gereken belirli kurallar bulunmaktadır.
2008 yılı Ekim ayından önce memurluğa başlamış olanların hak sahipleri açısından 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 77 hükmünde; sonra başlamış olanların hak sahipleri açısından da 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda hükümler bulunmaktadır.
Hak sahipliği olarak kimlere aylık bağlanmayacağı kuralını açıklayan söz konusu hükümler şu şekildedir.
5434 sayılı Kanun Madde 77-
Aşağıda yazılı hallerde dul ve yetimlere aylık bağlanmaz:
a) Kendisinden aylık bağlanacak, iştirakçiyi veya emekli, adi malullük, vazife malullüğü aylığı alanı;Kasten ve haksız yere öldüren veya öldürmeye teşebbüs edenlere veya bu kanun gereğince adi malul sayılacak hale getirenlere;
b) Kendisine aylık bağlatacak iştirakçiye veya emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı alana veya ailesine karşı ağır bir cürüm işlediğinden veya bunlara karşı kanunen mükellef olduğu vazifeleri ifada büyük bir kusur irtikap eylediğinden dolayı ölüme bağlı bir tasarrufla mirastan ıskat edilenlere;
c) Evli kız ve erkek çocuklarla anaya.
5510 sayılı Kanun MADDE 56-
Ölen sigortalının hak sahiplerinden;
a) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıyı veya gelir ya da aylık bağlanmış olan sigortalıyı kasten öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği veya bu Kanun gereğince sürekli iş göremez hale veya malül duruma getirdiği,
b) Kendisinden aylık bağlanacak sigortalıya veya gelir ya da aylık bağlanmamış olan sigortalıya veya hak sahibine karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları,
hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunan kişilere gelir veya aylık ödenmez. Ödenmiş bulunan gelir ve aylıklar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.
Eşinden boşandığı halde, boşandığı eşiyle fiilen birlikte yaşadığı belirlenen eş ve çocukların, bağlanmış olan gelir ve aylıkları kesilir. Bu kişilere ödenmiş olan tutarlar, 96 ncı madde hükümlerine göre geri alınır.
HÜKÜMLERİN YORUMU
Vefat etmiş memurdan dolayı aylık bağlanması talebinde bulunamayacak kimseler olarak şunları söyleyebiliriz:
-Vefat eden memuru kasten öldürdüğü veya öldürmeye teşebbüs ettiği hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunanlara dul veya yetim aylığı bağlanamaz.
-Vefat eden memura karşı ağır bir suç işlediği veya bunlara karşı aile hukukundan doğan yükümlülüklerini önemli ölçüde yerine getirmemesi nedeniyle ölüme bağlı bir tasarrufla mirasçılıktan çıkarıldıkları hususunda kesinleşmiş yargı kararı bulunanlara dul veya yetim aylığı bağlanamaz.
- Dul yetim aylığı bağlananlar içerisinde madde kapsamında mirastan ıskat edilen kişiler varsa bunlara aylık bağlanamayacağından emekli ikramiyesi tutarları da ödenemez.
Bu hükümlerin her ikisinde de, yani hem eski memurların hak sahipleri hem de yeni memurların hak sahiplerinin hak sahipliği olabilmeleri için aranılan şartlar arasında mirastan ıskat edilme hali bulunmakta, ancak mirası reddetme hali bulunmamaktadır.
Sosyal güvenlik hukuku ile Medeni Kanuna ilişkin hukuk tamamıyla farklıdır. Birisi kişileri sosyal güvenlik kapsamına almakta iken diğeri hayat içerisinde aile içi miras, evlilik vb. gibi konuları içermektedir.
Bazı durumlarda memurlar gerek çalışma hayatları içerisinde gerekse emeklilik hayatları içerisinde isteyerek veya istemeyerek borçlu duruma düşebilmektedirler. Bu borçları ödenmeden vefat hallerinde ise hak sahipleri olarak bu borçlar üstlenilmektedir. Ancak, hak sahipleri bu borçlardan kurtulabilmek için mirası Medeni Kanun hükümleri uyarınca reddedebilmektedirler. Mirası reddetmek içinde Medeni Kanunda belirlenen bir süre de bulunmaktadır.
Sonuç değerlendirmemiz olarak: Vefat eden memurun hak sahipleri mirası reddetseler de yani vefat eden kişinin hayatta iken isteyerek veya istemeyerek borçlanmış olduğu durumlardan mirasçı kapsamından çıkarak kurtulsa da Sosyal Güvenlik Kurumuna yapacakları müracaat neticesinde hak sahipliği şartlarını taşıdıkları sürece aylık almalarına engel teşkil eden bir durum bulunmamaktadır. Reddi miras hak sahipliği aylığını almaya mani bir durum ortaya çıkarmamaktadır.