Türkiye'de staj sigortası emeklilikte geçerli değil.
Milyonlarca çalışan borçlanma hakkı ile bu günlerini saydırmayı bekliyor. Oysa bazı meslekler staj sürelerini borçlanabiliyor.
Uzun süredir Türkiye'de tartışılan konulardan birisi de, staj ve çıraklıkta geçen sürelerin emeklilik hesabında kullanılması.
Yasalarımıza göre çıraklık ve stajda yapılan sigorta, emekliliğe tabi sigorta değil.
Yatırılan primler yalnızca iş kazası ve meslek hastalığı sigortasına kapsayan primlerden oluşuyor.
Stajyerler için ödenecek prim miktarı belirlenirken prime esas kazanç alt limiti yani brüt asgari ücret esas alınıyor.
Dolayısıyla bu süreler emeklilik hesabına katılmadığı gibi, sigorta başlangıcı olarak da sayılmıyor.
Sadece verilen sicil numarası geçerli oluyor. Yani meslek lisesi sonrasında 1988'de staj yapmış bir erkek sigortalı 50 yaşında emeklilik hakkı kazanacakken, üniversite sonrası 1994 yılında çalışmaya başlamışsa 54 yaşında emekli olabiliyor. İkincisi stajda geçen süreler prim günlerine eklenmiyor. Bunları borçlanma hakkı da verilmiyor. Peki verilebilir mi? Elbette verilebilir çünkü zaten böyle bir uygulama yapılıyor.
BORÇLANMA MÜMKÜN OLABİLİR
Eğer hak verilirse bugün emekliliği için bu sürelere ihtiyacı olan sigortalılar borçlanma yolu ile staj çalışmalarını hesaplarına katabilir ve primlerini artırabilir.
Bu aynı zamanda Sosyal Güvenlik Kurumu açısından da bir kaynak oluşturacaktır. Bunun örneği de avukatlıkta yaşanıyor.
Avukat adayları mezuniyet sonrasında 1 yıl kadar staj yapıyor.
Eğer bu süreler içerisinde sigortalı olmaksızın staj yapmışlarsa, bu süreleri borçlanmaları mümkün. Bu süreler için belirleyecekleri prime esas kazanç seviyesi üzerinden yüzde 32 oranında prim ödeyerek borçlanmalarını gerçekleştirebilirler.
Bunun dışında staj borçlanması yapılan süreler şöyle:
Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde ya da yurtdışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun uyarınca yurtdışında resmi öğrenci olarak geçirilen süreler.
MESLEKİ EĞİTİME KATKI
Bugün sanayide olsun, KOBİ'lerde olsun en büyük eksiklik ara eleman sıkıntısı olarak görülüyor.
Yani mesleki eğitime olan ilginin azlığı üretimi de etkiliyor.
Yüzbinlerce işsiz mühendisi olan Türkiye kaynak yaptıracak eleman bulamıyor. Eğer meslek lisesinde başlayan staj dönemi emeklilik hesabında kullanılır hale gelirse bu okullara ilginin artacağı da aşikar.
ANNELER KULLANIYOR
Staj sigortası anneler için doğum borçlanmasında bir avantaj sağlıyor. Bilindiği gibi anneler sigortadan önceki doğumlarını borçlanamıyorlar.
Ancak burada normal çalışma değil stajda geçerli sayılıyor.
Stajdan sonra gerçekleşen doğumlar borçlanılabiliyor.