Emeklilikte ek gösterge için 6 ay şartı kimleri kapsıyor?
Devlet memurluğu süresince görev değişiklikleri olması mümkündür. Görev değişiklikleri genelde bulunmuş olduğu görevden daha yukarı görevlere atanma şeklinde olmaktadır.
Yazımızda 2008 yılı Ekim ayından önce göreve başlamış memurlar, yani 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kurallarına tabi olan memurların ek gösterge kazanmaları nasıl olur, ne kadar süre görev yapılması halinde kazanılır konusunu değerlendirmekteyiz.
Devlet memurlarının ek gösterge rakamları kadro derecesi ve görev ünvanlarına göre 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirlenmiştir. Kendi kuruluş kanunları olan kurumlarda görev yapan memurlar için ise bu kurumların teşkilat kanunlarında yer alan ek gösterge rakamları uygulanır.
Bu ek gösterge rakamları memurun emekli aylığının ve emekli ikramiyesinin yüksek olmasını belirlemede önemli unsurdur.
EK GÖSTERGE İÇİN NE KADAR SÜRE GÖREV YAPILMALI?
Bu kural, 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Ek Madde 73 hükmünde bulunur. 1998 yılından sonra uygulamaya geçmiştir. Bu tarihten önce herhangi bir süre şartı bulunmuyordu.
"Ek Madde 73 - (Ek: 3/4/1998 - 4359/6 md.)Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı iştirakçilerinden ek göstergeli veya daha yüksek ek göstergeli bir göreve atananlara; atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden emekli aylığı, malullük aylığı bağlanması ve emekli ikramiyesi ödenebilmesi veya toptan ödeme yapılabilmesi için, atandıkları görevin ek göstergesi üzerinden, bu göreve başladıkları tarihten itibaren en az altı ay süreyle Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığına kesenek ve karşılık ödemiş olması şarttır. Altı ay kesenek ve karşılık ödenmemiş olanlara bu göreve atanmadan önce emekli keseneğine esas alınan ek gösterge rakamı üzerinden işlem yapılır.
Her türlü müşavirlik görevlerine atananlar hariç; Bakanlar Kurulu Kararı veya müşterek kararla atananlar, ilgili mevzuatı uyarınca mesleğe özel yarışma sınavı ile giren ve belirli süreli meslek içi eğitimden sonra özel bir yeterlilik sınavı sonunda atanılan görevlerde bulunanlar, Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil olanlar, 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 357 sayılı Askeri Hakimler Kanunu, 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu ve 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa tabi olanlar ile yaş haddi, vazife malullüğü veya ölüm nedeniyle altı aylık süreyi tamamlayamayanlar hakkında yapılacak emeklilik işlemlerinde yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun ek 68 inci maddesi hükümleri saklıdır."
Hükmün Yorumu:
-Memurlardan ek göstergeli veya yüksek ek göstergeli görevlere atananlar, bu ek göstergeyi müktesep hak olarak kazanması için atandıkları bu görevlerden en az 6 ay süre ile Sosyal Güvenlik Kurumuna prim kesintisi yapmaları gerekiyor. 6 aydan az süre kesinti yapılmışsa kazanamıyorlar.
Örnek: 2200 ek göstergeli bir Müdür 9/7/2011 tarihinde 3600 ek göstergeli Daire Başkanlığı görevine atanırsa bu memur bu görevde 15/7, 15/8, 15/9, 15/10, 15/11, 15/12 tarihlerindeki görev aylıklarından Sosyal Güvenlik Kurumuna prim kesildiğinde emeklilik müktesebi olarak 3600 ek göstergeyi elde edecektir.
Şayet bu memur, 15/7, 15/8, 15/9, 15/10 tarihlerindeki görev aylıklarından Sosyal Güvenlik Kurumuna prim kesilip de bu tarihten sonra bu görevden alınıp, 3600 ek göstergeden daha az bir göreve atanırsa emeklilik müktesebi olarak 3600 ek göstergeyi kazanamayacaktır.
-Madde hükmü atananlarla ilgili olup, seçimle göreve gelenleri kapsamıyor.
-Madde hükmünün normal terfiler sonucunda, ancak görev unvanı değişmeksizin ek göstergeli veya yüksek ek göstergeye gelindiğinde 6 aylık süreye tabi olmadıkları anlaşılıyor. Yani atanılan kadro görev unvanı daha önce bulunmuş olduğu kadro görev unvanından farklı ise bu durumda yüksek ek göstergeden yararlanmanın şartının, en az 6 ay süre ile görev yapılması gerektiğinin ortaya çıkmakta olduğunu değerlendirmekteyiz.
6 aylık süreye tabi olmayan istisnai durumlar:
-Görevini yaparken memur yaş haddi nedeniyle zorunlu emeklilik durumunda,
-Görevini yaparken vazife malulü durumunda,
-Yine görevini yaparken ölüm durumunda,
6 aylık süre tamamlanamayacak duruma gelir. Bu durumda madde kuralına göre 6 aylık süre tamamlanmasa da atanılan ek göstergeli veya yüksek ek göstergeli tutar uygulanarak işlem tesis edilir.
Ek gösterge hakkında kısa genel değerlendirmemiz:
1995 yılında yapılmış olan ve bu tarihten sonra hiçbir şekilde bazı istisnalar hariç değiştirilmeyen ek gösterge rakamlarının günümüz koşullarına uygun olarak görev ünvanları itibariyle artırılmasının sağlanmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.
Yani yüksek okul mezunu bir bilgisayar işletmeninin, memurun, idareci konumunda olan şefin, müdürün ek göstergeleri 2200 olarak aynıdır. Yeni yapılan düzenleme ile polis memurlarının ek göstergeleri 2200 iken 3000 olmuştur. Yine yakın zamanda Müdürün bir üst unvanı olan Daire Başkanının ek göstergesi 3000 iken 3600 olmuştur. Bu durumlarda dikkate alınarak tüm hizmet sınıfları için yeni bir ek gösterge düzenlemesinin yapılmasının faydalı olacağını düşünmekteyiz. Tabi ki yapılacak düzenlemede büyük beklenti içerisinde olan yardımcı hizmetler sınıfı personelini de unutmamak gerekiyor.
Bu açıklamalarımız tamamen 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları uygulananlara yöneliktir. İlk defa 2008 yılı Ekim ayından sonra olanları kapsamaz. Yeni memurların yani 5510 sayılı Kanuna tabi memurların emekli aylıklarında çalışma hayatları içerisindeki Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen primleri esas alınarak aylık bağlanmaktadır.