Taşeronlarda kadroya geçişte hiçbir şart yok.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu, taşeron çalışan kişiler ‘amasız-fakatsız’ direkt kadroya geçirilecek, yani kendilerine hiçbir şart koşulmayacak, diyor. Kadroya geçirilecek kişilerde belirli bir süre o kamu kurumunda çalışmış olma şartı da aranmayacak. Aynı şekilde yaş, eğitim düzeyi gibi kriter de söz konusu değil. Sanayi Bakanlığındaki taşeron şirkette çalışan ilköğretim mezunu 56 yaşındaki işçi de taşeron şirkette sekreter olarak çalışan üniversite mezunu 20 yaşındaki kişi de kadroya geçme hakkına sahip olacak. Bu konudaki tek değerlendirilecek husus 5 Aralık 2017 tarihi itibarıyla herhangi bir kamu kurumunda taşeron işçisi olarak çalışıyor olup olmamak.
Asıl ile yardımcı ayrımı yapılır mı?
Böyle bir ayrıma gidilmeyecek. Taşeron işçilerinin tümü kapsama alınacak. Sürekli çalışmak yeterli olacak. İş sözleşmesi askıda dahi olsa kapsama alınacaklar. Yani kişi askere gitmiş olsa da, yeni hamile veya yeni doğum yapmış kadın çalışan olsa da yine de geçişten yararlanabilecek.
Şehir hastaneleri sisteme dahil mi?
Şehir hastanelerinin kurulmasıyla birlikte bu hastanelere devrolan çalışanların Sağlık Bakanlığı ile bağlantısı kesiliyordu. İlgili geçişler bir süredir devam ediyordu. Birçok çalışanın daha önce şehir hastanelerine geçişi olmuştu. Geçişle birlikte ilgili kişiler özel sektör işvereni yanında çalışmaya başlamış kişiler olarak kabul ediliyor ve idare ile asıl işverenleri olarak dahi bağları kalmamış oluyordu. Bakan Sarıeroğlu’nun yaptığı açıklamaya göre, şehir hastanelerine geçmiş olsa da 30 bin kişilik sağlıktaki işçiler de bu kapsama alınacak.
Hangi ek haklar geliyor?
4-D statüsüne geçirilen kişiler herhangi bir istisna getirilmezse ilerde kamu toplu iş sözleşmesine tabi olabilecek, kamu işçilerine ödenecek ilave tediyeden yararlanabilecek. Bu kişiler sürekli bir şekilde kamuda istihdam edilebilecekler.
Bu kişilerin en önemli kazanımı iş güvencesi olacak. Diğer yandan bu kişilerin ücret düzeyleri de korunacak. Ayrıca kamu işçisi olacak işçiler kamu toplu iş sözleşmesinde belirlenen zamlardan yararlanabilecek. Kamu kurumlarında taşeron işçi olarak çalışan kişiler ocak ayında geçişler tamamlanırsa yüzde 3,5 zamdan ve bu sözleşmeye tabi oldukları andan itibaren sözleşmede belirlenmiş ilave haklardan da faydalanabilecekler. Kendi toplu iş sözleşmeleri olması halinde oradaki hakları da korunacak. TÜRK-İŞ Başkanı Sayın Ergün Atalay’ın açıklamasına göre, kamu işçisi statüsüne geçen işçiler 52 gün üzerinden ödenen ilave tediye hakkından yararlanabilecek. Kamu toplu iş sözleşmesinde yer alan haklardan, 4/D statüsüne geçen kamu işçileri de yararlanabilecek. Bu geçiş ilgili kişilerin artan refahtan pay almalarını sağlayacak. Ücret seviyeleri asgari ücretin üzerine yükselecek, hem de iş güvencesine sahip olmuş olacaklar. Sözleşmenin yenilenmemesi kaygısı ortadan kalkacak.
Peki ‘sendikalar’ değişecek mi?
Mevcut düzenlemelere göre taşeronun işkolu ile idarenin işkolu aynı ise ancak işçinin üye olduğu sendika aynı kalabiliyor, bu iki işveren farklı işkollarında ise önceki sendikadaki üyeliği kendiliğinden sona erip yeni sendikaya üye olması gerekiyor.
Bu da çalışanın mevcut toplu iş sözleşmesinden yararlanma hakkının sona ermesi anlamına gelebiliyor. Fakat Bakan Sarıeroğlu’nun yaptığı açıklamaya göre, mevcut sendikalarındaki üyeliklerini korumaya yönelik bir düzenleme yapılacak ve mevcut toplu iş sözleşmesi düzeninin devamı sağlanmış olacak.
Geçiş için süre kaç gün olur?
Geçişin en kısa sürede tamamlanacağı ifade edildi. Buna göre, ilgili düzenlemenin TBMM’den çıkmasından itibaren üç ay içerisinde geçiş süreci tamamlanacak. Taşeron işçi düzenlemesi henüz Meclis’e gönderilmedi. Çalışmanın tamamlandığı ve 12 maddeden oluşan bir düzenleme olacağı belirtildi. En kısa sürede Meclis gündemine gelmesi bekleniyor.
Emeklilik durumu
Öte yandan taşeron çalışanlar emeklilik hakkını kullanıncaya kadar kapsamda olacaklar. Kişinin emeklilik yaşı gelmiş olsa da geçiş yapılacak. Fakat emekliliği hak edip emekliye ayrıldıktan sonra çalışmaya devam edenlerin bu haktan yararlanamayacağı düşünülüyor.
Devirden önceki haklar ne olacak?
Bakan Sarıeroğlu’nun ifadesine göre, bu kişiler mevcut taşeronlarından devralınacaklar. İş hukukuna göre iş sözleşmesinin veya işyerinin devrinde çalışanların önceki işyeri veya işvereninin yanında geçen süreler tüm hakları bakımından dikkate alınır. Yeni işveren daha önceki işveren yanında doğmuş bulunan alacaklardan da sorumlu hale gelir. Bu nedenle taşeronların kadroya geçirilmesinde tüm hakları korunacak, kıdeme bağlı hakları eski kıdemleri de dikkate alınarak hesaplanacak.