Prim Sorgulama

Sosyal Güvenlik Uzmanı Erhan Nacar, çalışma hayatında hem işveren hem de işçi açısından tazminat hakkı ve ödenmesi, Bağ-Kur’luların tanınan vadeli borçlanma ile emekliliği, Mavi Kart ve Mini-Jop hakkında merak edilenleri anlattı.

Sosyal Güvenlik Uzmanı Erhan Nacar, tazminat konusunda taraflara bazı haklar sağlandığını belirterek, işveren eğer işçiyi işten çıkarırsa tazminat almaya hak kazacağını, bu tazminat hakkının da ihbar ya da kıdem tazminatı olarak alınabileceğini söyledi. Çalışanların bir diğer hakkının da hakkı-fesih ile işveren çıkarmadan işten çıkıp tazminat alabilmesi olduğunu bildiren Sosyal Güvenlik Uzmanı Nacar, çalışma hayatını düzenleyen 4857 sayılı İş Kanunu’nun işverenin haklarını sıraladığını ve işçinin haklı fesih hallerini koruma altına aldığını söyledi.

Nacar, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi ile düzenlenmiş olan madde hükümlerinin ’sağlık sebepleri’, ’ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri’ ile ’zorlayıcı sebepler’ başlığı altında sıralandığını belirtti.

Kanunda ayrıca haklı nedenle derhal fesih haklı tanınan işçinin belirli süreli ya da belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışma olarak ayrıma gitmediği ve her halde bu haklardan yararlanabileceğini söyleyen Nacar, "Eğer işveren işçinin veya aile üyelerinden birinin şerefine, namusuna dokunacak şekilde sözler ve davranışlarda bulunursa veya işçiyi gözleri ile taciz ederse bu hakkı fesihtir. Eğer işçi İzmir’de yaşıyorsa, ailesi İzmir’de ise işveren bu işçiyi Diyarbakır’a çalışmaya gönderiyorsa bu da haklı fesihtir. Bu ve buna benzer sebepler yaşadığında işçi, bildirim süresine uymaksızın iş sözleşmesini derhal fesih etme hakkına sahiptir" dedi.

Bağ-Kur sigortalıların 48 ay vade ile borçlarını ödemeleri

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarieroğlu tarafından Bağ-Kur’lulara 1.28 faiz oranı ve 48 ay vade ile emeklilik müjdesi verildiğini hatırlatan Nacar, "Bağ-Kur sigortalılarımızın 48 ay vadede borçlarını ödemeleri, ödemesinin de emekli maaşından sağlanması gerçekleştirilecek. Önemli olan ise komisyon alınmayacak olmasıdır. Bu krediye başvuran esnafın geçmiş sorgulanması da yapılmayacak" dedi.

SGK ile Ziraat Bankası arasında emeklilik hakkı doğmuş Bağ-Kur’lu esnafa kredi sağlanması protokolü imzalandığını hatırlatan Nacar, "Şu anda 2 milyon 900 bin Bağ-Kur’lu aktif sigortalı var. 2 milyon 600 bin Bağ-Kur emeklisi prim oranlarının yüzde 40’tan yüzde 34.5’e düşürüldü. Bağ-Kur sigortalıların iş kazası sigortası kapsamına alınarak geçici iş görememezlik ödeneğinden faydalanma imkanı getirildi" diye konuştu.

SGK Uzmanı Nacar, bu düzenleme ile birikmiş prim borcu nedeniyle durdurulan hizmet süreleri olan sigortalıların ihya edilmesi durumunda yaşlılık aylığı bağlanmaya hak kazanacaklarını, bunun da protokol kapsamında olacağını bildirdi. Nacar, "Protokol ile sigortalıların 48 ay vade borçlarını ödemeleri, ödenmesinin de emekli maaşından sağlanması gerçekleştirilecektir. Önemli olan komisyon alınmayacak olması. Bu krediye başvuran esnaflarımızın geçmiş sorgulamaları da yapılmayacak. SGK Başkanı Mehmet Selim Bağlı da 1,28 faiz oranı ve 48 ay vade ile borçlu olduğu için emekli olamayan Bağ-Kur’lu sigortalıların emekli edileceği bilgisini verdi. Protokol 3 ay süreyle geçerli, talep edildiği takdirde iki sefer uzatılma imkanı var. Özellikle birikmiş prim borcu olan ve askerlik, doğum borçlanması yaparak emekli olacak olanlar da bu imkandan faydalanabilecek. Sigortalımız müracaat ettiklerinde Ziraat Bankalarına kredi yatacak ve kullanabilecekler” dedi.

Mavi Kartlılara emeklilik hakkı var mı?

Yurt dışında yaşayan vatandaşların, 1999 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile Avrupa’da yaşayan Türklerin özellikle Avrupa ülkelerinin vatandaşlığına geçtiklerini hatırlatan Nacar, "Böylelikle kendilerine Mavi Kart verildi. Mavi Kart sahibi olan Türk vatandaşlarının Türkiye’de de bazı sosyal hakları saklı kaldı. İşte bu sebeple Mavi Kartlılar isterlerse gelip Türkiye’den başvuru yapabiliyorlar, yani yurt dışı borçlanması yapabiliyorlar ve Avrupa’da kaldığı süreleri de, ev hanımlığı sürelerini de gelip borçlanıp en azından ödeyebiliyorlar" dedi.

Yurt dışında yaşayan vatandaşların emeklilik hakları Mavi Kart’a geçmeden önce Türk vatandaşlığında kaldığı süreler yeterli ise zaten emeklilik haklarını alabileceklerini bildiren Nacar, "Ama Mavi Kart’ta kaldığı sürelerde yetmiyor ise bu vatandaşlar yabancı vatandaşlıktan çıkıp, Türk vatandaşlığı sürelerini doldurup erken emekli olabilirler. Ama Mavi Kartlarla ilgili belki 2018 sonuna kadar bir torba yasası çıkabilir. Bu torba yasası çıktığında Mavi Kartlıların da Mavi Kart’ta kaldığı sürelerinde borçlanma hakları verilebilir. Bunun sebebi de 2019 yılında seçim var diyerek bir umut olarak görüyor. Bu yüzden Mavi Kartlılar da 2018 yılında gelip borçlanmasını yapsınlar" dedi.

Mini-Job 2018 yılında geliyor mu?

Yurt dışı borçlanma yaparak Türkiye’de emekli olanlara yurt dışında çalışma hakları tanınması hakkında da bilgi veren Nacar, Avrupa’da çalışırken Türkiye’de emekli olma yolunun açılabileceğini Avrupalı vatandaşlar için bu yılın önemini anlattı. Nacar, "O yüzden yurt dışında yaşayan vatandaşlar 2018 yılında Mini-Job çıkmadan önce başvuru yapsınlar. Borçlanmalarını SGK’dan alıp, en azından çıkan borçlanmanın içinde kısa da olsa, azda olsa bin euroya kadar yatırsınlar ve dosyalarını kapatsınlar. Böylelikle Mini-Job çıktıktan sonra Türkiye’den emekli olabilir, Avrupa’da da 450 euroya kadar çalışabilecekler. O yüzden bunu yapmaları onlar için çok önemli" ifadelerini kullandı.