Sağlık kurumuna, hem bozulan sağlığımızı yeniden kazanmayı hem de eskisi gibi mutlu olmayı bekleyerek başvururuz. Burada karşımıza çıkan uygulamalar ve karmaşık işlemler ise bazen "daha da hasta oldum" dememize neden olabilir.
STANBUL Kemerburgaz Üniversitesi'nde (İKBU) düzenlenen eğitim programında öğrencilere hasta haklarıyla ilgili bilgiler verildi. İKBU Çağdaş Hukukçular Kulübü ve İstanbul Barosu sağlık Hukuku Merkezi işbirliğiyle düzenlenen Hasta Hakları Eğitim Programı'nda, İstanbul Barosu Sağlık Hukuku Merkezi Başkanı Avukat Ümit Erdem, Avukat Şükran Keleş Yurttaş, Avukat İlker Burgaç ve Doç. Dr. Gürkan Sert konuyla ilgili bilgi verdi.
Eşit sağlık hizmeti olmalı
Uzmanlar, hasta haklarının, sağlık hizmetlerinden faydalanma ihtiyacı bulunan fertlerin, Anayasa, milletlerarası anlaşmalar, kanunlar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınan haklarını ifade ettiğini belirterek, bu hakları şöyle sıraladılar:
- Bilgilendirilme hakkı: Bu hak hastanın sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanacağı ve sağlık durumuyla ilgili bilgilendirilmesiyle ilgilidir. Hasta kendisine sağlık hizmeti verecek olan personelle ilgili bilgi sahibi olma hakkına sahip. Ayrıca hastanın ücret ve ödemeler, kurumun çalışma saatleri ve sistemleri, kurumda verilen hizmetler ve bunlarla ilgili sınırlılıklar konusunda bilgilendirilmesi bu hak kapsamında.
- Sağlık hizmetlerine ulaşma hakkı: Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde planlanmasını ve hastaların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesini kapsar. Örneğin tedavi hizmeti almak isteyen bir hastanın, sağlık hizmetinin eşit ve adil dağılmamış olmasından dolayı hizmete ulaşamaması bu hakkın ihlali anlamına gelir.
- Hastaların ayrım görmeme hakkı: Bu hak hastanın sağlık hizmetini aldığı süre boyunca hiçbir ayrımcılığa maruz kalmamasını ifade eder. Ayrım görmeme hastaların dil, din, ırk, cinsiyet gibi farklılıklar sonucu doğabilecek ayrımcılığa karşı korurken aynı zamanda hastaların cinsel yönelimleri, yaşam tarzlarından dolayı da ayrımcılık görmemelerini hedefler.
- Sağlıkta seçim hakkı: Hasta sağlık durumuna göre alacağı hizmete uygun kurum, kuruluş, birim ve personel arasında seçim yapabilir. Ancak bu sınırsız bir seçim yapabilme hakkı olarak algılanmamalı.
- Hastanın tedaviyi ret ve durdurma hakkı: Hasta tedaviyi almak istemiyorsa tedaviyi reddedebilir yahut devam eden bir tedaviyi durdurabilir. Tedaviyi reddeden hasta reddini yazılı belgeyle bildirmeli.
Haklarınız ihlal edilirse
Hastanın herhangi bir hakkının ihlal edilmesi durumunda genel anlamda başvurabileceği 3 yol bulunuyor.
- Herhangi bir hakkının ihlal edildiğini düşünen hasta ilgili sağlık kurumu içinde bulunan Hasta İletişim Birimi'ne şikayette bulunabilir. Birimden çıkacak karar, hasta hakkının ihlal edildiği yönünde ise süreç yargı mercilerinde devam eder. Fakat birim hasta hakkının ihlal edilmediği yönünde karar alırsa, hasta yine aynı birime itirazda bulunabilir.
- İkinci bir yol olarak herhangi bir ihlale maruz kalan ya da kaldığını düşünen hasta 184 numaralı Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi'ni arayarak şikayetini telefon üzerinden gerçekleştirebilir ve süreçle ilgili bilgi alabilir.
- Son olarak ise https://hastahaklari.saglik.gov.tr/ adresli Hasta Başvuru Bildirim Sistemi üzerinden de maruz kaldığı ihlale ilişkin şikayetini internet yoluyla gerçekleştirebilir.