Prim Sorgulama

Sosyal güvenlik reformu sonrasında sigortalı kavramı, kısa ve/veya uzun va­deli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adı­na prim ödemesi gereken kişiyi ifade etmektedir. Kimlerin sigortalı sayılaca­ğı hususu ise 5510 sayılı Kanun'un 4. maddesinde belirtilmiş ve üç ayrı grup­ta kategorize edilmiştir. Bu bağlamda sigortalı sayılanları (4-a), (4-b) vc (4-c) kapsamında sigortalı olanlar şeklinde üçe ayırarak incelemek gerekmektedir.

5510 Sayılı Kanun'a göre (4-a) kapsamında sigortalı sayılanlar kimlerdir?

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre si­gortalı sayılabilmek için, sigortalının işveren veya işveren vekili ya da alt iş­veren tarafından işe alınıp, hizmet akdine tabi çalıştırılması veya işe başlatıl­ması gerekir.

Aşağıda belirtilenlere 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası­nın (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler uygulanır.

1) İşçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları­na ve yönetim kurullarına seçilenler.

2) Bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılan ve Kültür ve Turizm Ba­kanlığı tarafından belirlenen ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği ekinde yer alan tabloda sayılan; film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün gü­zel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar.

3) Mütekabiliyet esasına dayalı olarak sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ül­kelerin uyruğunda olanlar hariç, yabancı uyruklu, uyruksuz, göçmenler ve sı­ğınmacı kişiler ile uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmış ülke si­gortalılarından, sözleşmede belirlenen istisna halleri dışında çalışmalarım hiz­met akdine tabi sürdürenler.

4) Büyükelçilik, konsolosluk mensuplarının özel hizmetlerinde çalıştırılanlar­dan gönderen devlette veya üçüncü bir devlette sigortalılıklarını belgeleyeme­yenler ile Türkiye'de ikamet etmekte iken buralarda çalıştırılan Türk vatan­daştan.

5) 2/7/1941 tarihli ve 4081 sayılı Çiftçi MaUannın Korunması Hakkında Ka-

nuna göre, çiftçi mallan koruma başkanlıkları veya meclisleri tarafından çalış­tırılan koruma bekçileri.

6) 24/4/1930 tarihli ve 1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanununda belirtilen umumi kadınlar.

7) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenen kurslarda usta öğretici olarak çalıştınlanlar, kamu idarelerinde ders ücreti karşılığı görev verilenler ile 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurlan Kanununun 4 üncü madde­sinin (C) bendi kapsamında çalıştınlanlar.

8) Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen Toplum Yaranna Çalışma Prog­ramlarından yararlananlar[12],

Hizmet akdine tabi çalışanların sigortalılıkları nasıldır?

5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre si­gortalı sayılabilmek için sigortalının işveren veya işveren vekili ya da alt iş­veren tarafından işe alınıp, hizmet akdine tabi çalıştırılması gerekmektedir.

Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre sigortalı olan­ların çalışmalarının hizmet akdi olarak değerlendirilmesinde. 818 sayılı Borç­lar Kanununun hizmet akdine ilişkin hükümleri ile 4857 sayılı îş Kanununda­ki iş sözleşmesine ilişkin hükümlere göre işlem yapılacak olup, bir kimsenin hizmet akdine tabi sigortalı sayılması için işverenle arasında hizmet akdi ba­ğının bulunması, yani kişinin işveren, işveren vekili veya alt işveren tarafın­dan işe alınarak ona ait işyerinde çalıştınlması gerekmekte, bu şartların bulun­madığı hallerde sigortalı sayılması mümkün bulunmamaktadır.