SGK'ya ödediğiniz sigorta primleri ekonomik olarak ağır mı geliyor? Eğer sigortasız işçi çalıştırmazsanız ve priminizi süresinde öderseniz bu yükü hafifletebilirsiniz.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nın işverenlere yönelik uygulamakta olduğu birçok teşvik var. Bu teşviklerin ana amacı aslında işsizlik oranını azaltmak ve istihdamı arttırmak. Zaten adı üstünde bunların ortak adı ‘istihdam teşviki'.
Ancak ülkemizde uygulanan istihdam teşviklerinin, yapıları ve ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durum nedeniyle pek de istihdamı arttırdığı söylenemez. Genel olarak baktığımızda faydalanma şartları gereği, istihdam teşvikleri daha çok kayıtdışı istihdamı kayıt içine almaya yarıyor diyebiliriz. Çünkü bu teşviklerden yararlanmanın en önemli kurallarından birisi sigortasız işçi çalıştırmama. Dolayısıyla işverenler de daha az prim ödemek için sigortasız işçi çalıştırmama yolunu seçmekte. Buna karşın ülkemizde kayıtdışı istihdam oranı SGK verilerine göre halen %32 seviyesinde. Yani her 3 çalışandan biri sigortasız çalışmakta.
Priminizi 5 puan eksik ödeyebilirsiniz
Söylediğimiz gibi ülkemizde uygulanan birçok teşvik sistemi var. Bunlardan birisi de 5 puanlık prim indirimi teşviki.
Normalde bir işveren çalıştırdığı bir işçi için SGK'ya yüzde 34.5 oranında prim ödüyor. Bu oranın yüzde 2'si kısa vadeli sigorta kolları için (iş kazası ve meslek hastalığı gibi), yüzde 12.5'i genel sağlık sigortası için ve yüzde 20'si de yaşlılık, malullük ve ölüm sigortaları için alınıyor. Bu primlerin bir kısmı işverenin cebinden çıkıyor, bir kısmı da işçinin ücretinden kesiliyor.
Belli şartlar yerine getirilirse işveren yüzde 20'lik yaşlılık, malullük ve ölüm sigortası primini 5 puan düşük yani yüzde 15 oranında ödeyebiliyor. Bu da asgari ücretle çalışan bir işçi için işverene yaklaşık 60 TL'lik bir avantaj sağlıyor. Gerek sağladığı avantaj gerekse de uygulamadaki basitlik nedeniyle işverenlerin bu teşvikten faydalanmasında yarar var.
Teşvik için prim borcunuz olmamalı
5 puanlık prim indirimi teşvikinden sadece 4/a kapsamında işçi çalıştıran işyerleri faydalanabiliyor. Yani kamu kurumlarının veya kendileri için prim ödeyen 4/b'lilerin (yani Bağ-Kurluların) bu teşvikten faydalanması mümkün değil. Ayrıca teşvikten faydalanmak için bazı şartlar getirilmiş. Bu şartlar şöyle;
İşverenler aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresinde geciktirmeden SGK'ya vermeliler.
Primlerini süresinde ödemeliler.
SGK'ya prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçları bulunmamalı. Borçları varsa bunlar taksitlendirilmiş olmalı.
Kayıtdışı işçi çalıştırmamalı.
SGK'ya sahte sigortalı bildirmemeli.
Şayet bir işverenin kayıtdışı işçi çalıştırdığı veya SGK'ya sahte sigortalı bildirdiği tespit edilirse bir yıl süreyle teşvikten faydalanması yasaklanıyor. Ayrıca teşvikten yersiz olarak faydalanıldığının tespiti hâlinde, yararlanılan teşvik tutarı işverenden gecikme cezası ve gecikme zammı ile birlikte tahsil ediliyor. Yani sigortasız işçi çalıştırmanın işverene büyük zararı dokunuyor ve son pişmanlık fayda etmiyor.