Stajyerler dikkat! Artık 'getir-götür' elemanı ya da 'boş kadro doldurmak' için istihdam edilen 'bedava' personel değilsiniz. Sigorta ve maaş hakkınız var. Maaşınızı da sigortanızı da kimseye bırakmayın...
Okullarda ikinci yarı yılla birlikte staj hazırlıkları da başladı. Konuyla ilgili çok sayıda soru ve şikayet olunca öğrenci arkadaşlarımıza haklarını, işverenlere de yükümlülüklerini hatırlatmak istedik... Bazı işletmelerde öğrencilerin eğitimlerinin dışında işlerde kullanıldığı, çay-kahve taşıtılıp temizlik yaptırıldıkları, dolayısıyla 'bedava eleman' gibi görüldükleri biliniyor. Birincisi artık stajyerler 'getir-götür' işi yaptırmak için kullanılan elemanlar değil. Her stajyer belli şartlarda sigortalı olarak ve maaş ödenerek çalıştırılmak zorunda. Üstelik onlara eğitimlerinin dışındaki işler de yaptırılamaz. Üç çeşit staj var.
İşletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışlara okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir.
İşletmelerde meslek eğitimi gören örgün eğitim öğrencilerine, asgari ücretin net tutarının (Temmuz 2015 için 1000.54TL.)
1.) 20 ve üzerinde personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 30’undan,
2.) 20 ‘den az personel çalıştıran işyerlerinde yüzde 15’inden, aşağı ücret ödenemez.
Öğrencilere ödenecek ücretler
20 ve Üzerinde Personel Çalıştıran İşyerlerinde en az 300,16 TL
20’den Az Personel Çalıştıran İşyerlerinde en az 150,08 TL
Zorunlu staj:
Bu kısım meslek lisesi ya da meslek yüksek okulu öğrencilerini kapsıyor. Sigortayı okul ödüyor. Ücreti ise işletmeler veriyor. Stajyer maaşı, 20 ve üzerinde personeli olan işyerlerinde asgari ücretin yüzde 30'undan, 20'den az personeli olanlarda ise yüzde 15'inden aşağı tutulamıyor. Çıraklara da asgari ücretin yüzde 30'undan az maaş verilemiyor.
PRİMLER OKULDAN
Okulun önerdiği staj:
Bu stajyerler ise üniversitelerin diğer bölümlerinde okuyan öğrenciler. Üniversiteleri staj istese de işletmelerin ücret zorunluluğu yok. Ama bir engel de yok. Örneğin işletme bölümü öğrencisi staj yapabilir. Öğrenciye ücret ödenmese de okulun sigorta yapması zorunlu.
Öğrencinin veya işletmenin bulduğu stajyerlik:
Birçok arkadaşımız becerilerini geliştirmek ve iş deneyimi kazanmak için işletmelerde 'staj' adı altında çalışıyor. Bu durum, kanunun tarif ettiği stajyer- işveren ilişkisi sayılmıyor. Çalıştırılan öğrenciler normal çalışan hükmünde ve sigortaları yapılıp, maaşları ödenmek zorunda. Aksi takdirde kayıt dışı işçi çalıştırma durumu ortaya çıkar.
EMEKLİLİĞE SAYILMAZ
Staj süresince yatırılan sigorta primi, kısa vadeli sigorta kollarından ödendiğinden emeklilik hesabında dikkate alınmıyor. Bu sigortalılık iş kazası, meslek hastalığı gibi sağlık problemleri için kullanılıyor.
DİKKAT!
Bazı öğrenciler stajyer olarak bulundukları işletmelerde staj süresi dolduğu halde aynı statüte çalıştırılıyor. İşverenler burada hata yapıyor. Staj süresi bittikten sonra çalıştırılan öğrenciler artık normal çalışan statüsündedir. Tüm sigorta kollarından sigortalarının yapılması gerekir, asgari ücretten az maaş verilemez.
BİR TAVSİYE
İş hayatına adım atmak için staj çok önemli. Hem mesleki açıdan hem de iş disiplini olarak stajdan çok şey kazanılır. Kurumsal birçok şirket, stajyerleri gelecekte personel olarak istihdam ediyor. CV'nizde staj yapmış olmanız sizin için artı olarak görünüyor. Bu yüzden imkanı olan herkesin staj yapmasını tavsiye ediyorum.
2 KEZ İŞSİZLİK PARASI ALINIR
İşsizlik maaşından haklı fesih ile istifa edenlerin de yararlanacağını yazdıktan sonra birçok okurumuz bu sayede maaşına kavuştu. İşsizlik maaşında bir püf noktası da ikinci ödemelerde var. Bir okurumuz soruyor: " 2008'de girdiğim işimden 2012'de çıkarıldım. 7 ay işsizlik maaşı aldım ve Eylül 2013'te tekrar işe girdim. Yeniden çıkarılırsam işsizlik maaşı alabilir miyim?" Sigortalı, işsizlik ödeneğinin süresini doldurmadan tekrar işe girer ve şartları tamamlamadan yeniden işsiz kalırsanız, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneğinin kalan kısmını alırsınız. Bu süre geçtikten sonra işsiz kalırsanız, yeniden işsizlik ödeneği için son 3 yıl içinde 600 gün prim gerekiyor.