Bankaların üst yönetim kadroları primlerini Avrupa'daki gibi bir kısmını nakit, kalanını taksitlere bölünmüş olarak alacaklar.
2008 global krizinden sonra dünyada şirket ve banka CEO'larının aldığı maaş ve primler büyük tartışmalara neden olmuştu. Üst yönetim kadrolarının aldığı primler, 'Bu kadar başarılıysalar şirketler neden battı?' sorgulamalarıyla yasal savunmalarında ortalığa dökülmüştü.
Amerika ve Avrupa'da CEO ve üst yönetimin maaş ve jestiyonlarında kısıtlayıcı düzenlemelere gidildi. ABD değilse bile Avrupa işi sıkı tuttu.
Türkiye'de ise bankacılık sektörü çok başarılı denilerek her hangi bir düzenlemeye gidilmedi. Ancak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK), martta çıkaracağı düzenleme ile yeni uygulama başlayacak.
Türkiye'de bankaların üst yönetimlerinin aldığı maaş ve jestiyonlar şeffaflık olmayacak fakat Avrupa'ya yakın ödeme ve başarı kriterleri geliyor.
Bankaların genel müdür, genel müdür yardımcıları, yönetim kurulu üyeleri, bölge müdürleri ve risklerle ilgili bütün kadroları primlerini bir kalemde alamayacaklar. Genel müdürlerin jestiyonlarında sadece kar ve büyümeye değil müşteri memnuniyeti skoruna ve liderlik özelliklerine de bakılacak.
Banka üst düzey yöneticilerine verilecek primlerin yüzde 50'si hemen ödenecek, kalanı taksitlere bölünerek uzun vadeye bağlanacak. Uzun vadenin yanı sıra ödeme farklı araçlarla da (hisse senedi) olacak.
Hay Group Finansal Hizmetler Sektörü lideri Serkan Şener, Avrupa'ya benzer uygulamanın Türkiye'de önemli bir değişim yaratacağını söyledi.
- Türkiye'de bankalarda prim kime ödeniyor?
Riskle ilgili, riski kontrol eden tepe yöneticilere veriliyor. Genel müdürler, yönetim kurulu üyeleri, genel müdür yardımcıları... Ayrıca bir bankanın aldığı riskler ile ilgili önemli kararlar alan bir departmanın veya bölgenin yöneticisi de prim alır. Eğer riski etkileyen bir çalışansanız ve riski kontrol edenlerle denk ücret alıyorsanız siz de alırsınız.
- Bankacılık sektörü yönetici ücretleri şeffaf mı?
Aslında bankacılık sektörü pek çok sektöre göre daha şeffaf. Türkiye'de hiç bir şirketin tepe yöneticisi kaç para alıyor, bunu hiç bir şekilde bilmiyorsunuz. Ama Avrupa'da Amerika'da halka açık şirketlerde kaç para aldığını görüyorsunuz. Türkiye'de göremezsiniz.
- Krizden sonra ne değişti?
Aslında bizdeki değişiklik şimdi başlıyor. Türkiye'de uzun vadeli prim ödemesi çok fazla yoktu. Yüzde 15 oranında uzun vadeli prim ödemesi vardı. Üç dört yıl önce yüzde 8'di. Ama bu düzenlemeden sonra çok daha yüksek oranlara çıkacağını düşünüyoruz.
Katılım bankaları dahil bütün bankalar buna tabii olacak.
Ama öncelikle büyük bankalarda başlayacak. Türkiye'de faktoring ve leasing şirketleri bu uygulamaya dahil değiller. Avrupa'da bu uygulama var. Türkiye'de bankaların dünyadaki iştirakleri düzenlemeye tabii olacak.
En düşük maaş 10 bin $
Türkiye'de bankacılıkta en düşük genel müdür maaşı 30 bin lira (10 bin dolar). En yüksek 225 bin TL (75 bin dolar). Bu rakamın üzerinde alan da var. Eskiden prim olarak kardan pay veriliyordu. Şimdi ise kimi bankada 3 aylık maaş kiminde 1 yıllık maaş prim olarak veriliyor. Ancak bundan sonra bankacı primleri üçe bölünecek. Avrupa'da primler yıllık maaşın iki katı olabiliyor. Fakat primi üçe bölüyor ve bir kısmını nakit veriyor. Kalanı için üç yılda performansına bakarak ödeyeceğim diyor. Performans düşerse prim de düşüyor.